اسکرام چیه؟!
اسکرام یه چارچوب مدیریت پروژه‌ی چابکه که به تیم‌ها کمک میکنه کارشون رو به شکلی منظم و ساختارمند پیش ببرن. این روش یه سری اصول، ارزش‌ها و تمرین‌ها داره که باعث می‌شه تیم‌ها بتونن بهتر کار کنن. اسمش هم از یه تکنیک توی ورزش راگبی گرفته شده، چون توی اسکرام، درست مثل یه تیم راگبی که داره خودش رو برای مسابقه‌ی بزرگ آماده میکنه، اعضای تیم از تجربه‌هاشون یاد می‌گیرن، توی کار خودشون نظم و هماهنگی ایجاد می‌کنن و بعد از هر پروژه، موفقیت‌ها و شکست‌هاشون رو بررسی می‌کنن تا همیشه بهتر بشن.
البته اسکرامی که داریم درباره‌ش حرف می‌زنیم بیشتر توی تیم‌های توسعه‌ی نرم‌افزار استفاده می‌شه، ولی نکات و اصولش توی هر نوع کار تیمی قابل اجراست. این همون چیزیه که اسکرام رو این‌قدر محبوب کرده. خیلی‌ها فکر می‌کنن اسکرام فقط یه روش مدیریت پروژه‌ی چابکه، ولی در واقع یه مجموعه‌ای از جلسات، ابزارها و نقش‌ها رو شامل می‌شه که کنار هم قرار می‌گیرن تا تیم‌ها بتونن کارشون رو بهتر برنامه‌ریزی و مدیریت کنن.
توی این مقاله، می‌خوایم ببینیم یه اسکرام استاندارد چطوری شکل می‌گیره. برای این کار، از Scrum Guide و صحبت‌های دیوید وست، مدیرعامل Scrum.org کمک می‌گیریم. علاوه بر این، مثال‌هایی هم از مشتری‌هامون می‌زنیم که چطور بعضی وقت‌ها این اصول رو کمی تغییر می‌دن تا اسکرام رو با نیازهای خودشون سازگار کنن.
چرا اسکرام و اجایل یکی نیستند؟!
خیلی‌ها فکر می‌کنن که اسکرام و اجایل یه چیزن، چون اسکرام روی بهبود مستمر تمرکز داره که خودش یکی از اصول اصلی اجایله. ولی واقعیت اینه که اسکرام یه فریمورک برای انجام کارهاست، در حالی که اجایل یه طرز فکر یا فلسفه کاریه.
اجایل یعنی بهتر کردن کارها به‌صورت تدریجی، با انتشارهای کوچیک و پیوسته. اما اینکه یه تیم بخواد «اجایل بشه» فقط با تصمیم‌گیری اتفاق نمی‌افته؛ بلکه باید طرز فکر همه تغییر کنه تا ارزش واقعی رو به مشتری برسونن. از اون طرف، اسکرام می‌تونه یه ابزار عالی برای تمرین این طرز فکر باشه و کم‌کم اصول اجایل رو وارد کارهای روزمره تیم کنه.
فرق اجایل و اسکرام چیه؟!
اگه بخوایم دقیق‌تر نگاه کنیم، فرق بین اجایل و اسکرام توی Agile Manifesto (بیانیه اجایل) و Scrum Guide (راهنمای اسکرام) مشخص شده. بیانیه اجایل روی ۴ ارزش اصلی تاکید داره:
✅ آدم‌ها و تعاملاتشون مهم‌تر از فرآیندها و ابزارهاست.
✅ نرم‌افزارِ در حال کار مهم‌تر از مستنداتِ کامل و بی‌نقصه.
✅ همکاری با مشتری مهم‌تر از چونه‌زدن‌های قراردادیه.
✅ واکنش به تغییر مهم‌تر از پایبندی به یه برنامه‌ی از قبل تعیین‌شده‌ست.
اما اسکرام بر پایه‌ی دو مفهوم مهم ساخته شده: تجربه‌گرایی (Empiricism) و تفکر لین (Lean Thinking).
- تجربه‌گرایی یعنی یادگیری از تجربه‌های واقعی و تصمیم‌گیری بر اساس چیزهایی که واقعا مشاهده می‌کنیم.
- تفکر لین یعنی حذف کارهای اضافه و تمرکز روی چیزایی که واقعا ارزش دارن.
چرا اسکرام انقدر موثره؟
اسکرام یه مدل یادگیری آزمایشی (Heuristic) داره؛ یعنی تیم‌ها با یادگیری و تجربه، خودشونو با شرایط جدید وفق می‌دن. از همون اول، کسی همه‌چیزو نمی‌دونه، اما اسکرام طوری طراحی شده که به تیم کمک کنه کم‌کم راه درستو پیدا کنه.
توی اسکرام، چرخه‌های کاری کوتاهه و توی هر مرحله، بازخورد گرفته می‌شه. این باعث می‌شه تیم‌ها به تغییرات بازار و نیازهای مشتری سریع واکنش نشون بدن، اولویت‌بندی‌ها رو به‌روز کنن و مدام در حال پیشرفت باشن.
خلاصه اینکه اجایل یه فلسفه‌ست، اسکرام یه ابزار برای عملی کردن اون. 💡
اسکرام انعطاف‌پذیره، نه خشک و غیرقابل تغییر
درسته که اسکرام یه ساختار مشخص داره، ولی قرار نیست کاملاً سخت‌گیرانه و غیرقابل تغییر باشه. هر تیم و سازمان می‌تونه اجرای اسکرام رو بر اساس نیازهای خودش تنظیم کنه. در طول سال‌ها، کلی نظریه درباره‌ی اینکه «چطور باید اسکرام رو اجرا کرد» مطرح شده، اما تجربه‌ی Atlassian، بعد از بیش از یک دهه کار با تیم‌های اجایل، نشون داده که ارتباط شفاف، شفافیت در کار، و تعهد به بهبود مستمر، مهم‌ترین چیزایی هستن که باید تو هر رویکردی حفظ بشن. باقی چیزا؟ بستگی به خودتون داره!
فریمورک اسکرام چطوری کار میکنه؟
اسکرام مجموعه‌ای از ارزش‌ها، اصول و روش‌های اجرایی داره که تیم‌های اسکرام برای ارائه‌ی یک محصول یا سرویس ازش پیروی می‌کنن. این فریمورک شامل چند بخش کلیدیه:
✅ اعضای تیم اسکرام و مسئولیت‌های هرکدوم
✅ آرتیفکت‌ها (Artifacts) که تعریف می‌کنن چی باید ساخته بشه و چطور باید ساخته بشه
✅ مراسم‌های اسکرام که کمک می‌کنن تیم به‌صورت ساختارمند کارها رو پیش ببره
اعضای تیم اسکرام چه کسایی هستن؟
تیم اسکرام یه گروه کوچیک، چابک و متمرکز روی ارائه‌ی خروجی‌های متعهد شده تو هر اسپرینته. اندازه‌ی تیم معمولاً کوچیک نگه داشته می‌شه (حدود ۱۰ نفر)، ولی در عین حال باید اون‌قدر بزرگ باشه که بتونه حجم خوبی از کار رو توی یه چرخه‌ی اسپرینت انجام بده.
یه تیم اسکرام سه نقش کلیدی داره:
1️⃣ Product Owner (مالک محصول): مسئول تصمیم‌گیری درباره‌ی ارزش‌های محصول و اولویت‌بندی کارهاست.
2️⃣ Scrum Master: یه جور مربی تیمه که به اجرای درست اسکرام کمک میکنه و موانع رو برمی‌داره.
3️⃣ Development Team (تیم توسعه): این تیم فقط شامل توسعه‌دهنده‌ها نیست، بلکه شامل تسترها، طراحان، متخصص‌های UX، مهندس‌های عملیات و بقیه‌ی نقش‌های فنی موردنیاز هم می‌شه. دلیلش اینه که تیم‌های اسکرام چند‌تخصصی (Cross-functional) هستن و همه‌ی مهارت‌های لازم برای تحویل محصول رو توی خودشون دارن.
این ترکیب باعث می‌شه تیم بتونه مستقل کار کنه، سریع تصمیم بگیره و بدون وابستگی به تیم‌های دیگه، تو هر اسپرینت یه محصول ارزشمند ارائه بده. 🚀
نقش‌های کلیدی در اسکرام: چه کسی، چه کاری انجام می‌دهد؟
مالک محصول (Product Owner): قهرمان محصول!
مالک محصول کسیه که همیشه حواسش به ارزش تجاری محصول، نیازهای مشتری و شرایط بازار هست. نقش اصلیش اینه که کارهای تیم توسعه رو اولویت‌بندی کنه تا بیشترین ارزش رو ایجاد کنن. یه مالک محصول قوی این کارها رو انجام می‌ده:
✅ مدیریت و سازماندهی بک‌لاگ محصول (Product Backlog)
✅ همکاری نزدیک با تیم و بیزنس برای اطمینان از درک مشترک از کارهایی که باید انجام بشن
✅ مشخص کردن این که کدوم ویژگی‌ها باید اول توسعه داده بشن
✅ تصمیم‌گیری در مورد زمان انتشار محصول، معمولاً با تمایل به انتشارهای سریع‌تر و مداوم
نکته‌ی مهم اینه که مالک محصول لزوماً مدیر محصول (Product Manager) نیست. تمرکز مالک محصول روی اینه که تیم توسعه بیشترین ارزش ممکن رو برای بیزنس خلق کنه. همچنین، این نقش نباید بین چند نفر تقسیم بشه، چون تیم توسعه نمی‌خواد از چند نفر دستورهای متناقض بگیره!
اسکرام مستر (Scrum Master): مربی و تسهیل‌کننده‌ی تیم
اسکرام مستر کسیه که روح اسکرام رو زنده نگه می‌داره! وظیفه‌ش اینه که به تیم، مالک محصول، و کل سازمان کمک کنه تا اسکرام رو درست اجرا کنن و به‌مرور بهترش کنن.
یک اسکرام مستر قوی:
✅ درک عمیقی از کارهای تیم داره و کمک میکنه فرآیندها روان‌تر بشن
✅ شفافیت و جریان کاری تیم رو بهینه‌سازی میکنه
✅ مراسم‌های اسکرام رو برنامه‌ریزی و تسهیل میکنه:
🔹 اسپرینت پلنینگ (Sprint Planning)
🔹 استندآپ‌های روزانه (Daily Stand-ups)
🔹 اسپرینت ریویو (Sprint Review)
🔹 اسپرینت رتروسپکتیو (Sprint Retrospective)
به زبان ساده، اسکرام مستر یه مربی و حامی برای تیمه، نه یه مدیر!
تیم توسعه‌ی اسکرام: کسایی که کارها رو عملی می‌کنن!
تیم توسعه در اسکرام تیمیه که واقعاً کار رو انجام می‌ده و محصول رو می‌سازه. این تیم مدیریت خودش رو انجام می‌ده، خودسازمان‌ده (Self-organizing) هست، و به روش‌های توسعه‌ی پایدار متعهده.
🔹 بهترین تیم‌های اسکرام:
✅ کوچیک، متمرکز و نزدیک به هم کار می‌کنن (معمولاً بین ۵ تا ۷ نفر)
✅ طبق «قانون دو پیتزا»ی جف بزوس (یعنی تیم اون‌قدر کوچیک باشه که دو پیتزا براشون کافی باشه!)
✅ همه مهارت‌های لازم رو دارن (توسعه‌دهنده، تستر، طراح، متخصص UX، مهندس عملیات و…)
✅ همدیگه رو آموزش می‌دن تا وابستگی به یک فرد خاص ایجاد نشه
✅ با طرز فکر تیمی (“ما” به جای “من”) کار می‌کنن
تیم توسعه توی هر اسپرینت خودش تصمیم می‌گیره چقدر کار می‌تونه انجام بده. این تصمیم‌گیری بر اساس تجربه‌ی قبلی و سرعت کار تیم انجام می‌شه، و با گذشت زمان، تخمین‌های تیم دقیق‌تر و کارها بهینه‌تر می‌شن.
آرتیفکت‌های اسکرام: اطلاعات کلیدی که همیشه باید بهشون توجه بشه
آرتیفکت‌های اسکرام همون چیزای مهمی هستن که تیم برای تعریف محصول و مدیریت کارها ازشون استفاده میکنه. توی اسکرام، ۳ تا آرتیفکت اصلی داریم:
1️⃣ بک‌لاگ محصول (Product Backlog): لیستی از همه‌ی چیزهایی که باید ساخته بشن.
2️⃣ بک‌لاگ اسپرینت (Sprint Backlog): بخش خاصی از بک‌لاگ محصول که تیم تصمیم می‌گیره توی یه اسپرینت روش کار کنه.
3️⃣ اینکرمنت (Increment) و تعریف «تکمیل‌شده» (Definition of Done): بخشی از محصول که بعد از یه اسپرینت آماده‌ی ارائه به کاربره.
این سه تا آرتیفکت ثابت‌های تیم اسکرام هستن و تیم باید توی هر اسپرینت بهشون رجوع کنه تا مسیر درستی رو طی کنه.
جمع‌بندی: اسکرام یعنی هماهنگی، سرعت، و یادگیری مداوم!
💡 مالک محصول تصمیم می‌گیره چی بسازیم.
💡 تیم توسعه محصول رو می‌سازه.
💡 اسکرام مستر مطمئن می‌شه همه‌چی به درستی پیش می‌ره.
اسکرام یه سیستم خشک و غیرقابل تغییر نیست؛ بلکه یه چارچوب منعطف برای کمک به تیم‌هاست که سریع‌تر، چابک‌تر و هوشمندانه‌تر کار کنن. 🚀
بک‌لاگ محصول، بک‌لاگ اسپرینت، و اینکرمنت: چک‌لیست تیم اسکرام!
بک‌لاگ محصول (Product Backlog): لیست کارهای همیشه در حال تغییر
بک‌لاگ محصول در واقع لیست اصلی کارهایی هست که باید انجام بشن، و معمولاً مالک محصول یا مدیر محصول مسئول مدیریت اون هست. این لیست شامل:
✅ فیچرهای جدید
✅ نیازمندی‌ها
✅ بهبودهای پیشنهادی
✅ باگ‌ها و مشکلاتی که باید حل بشن
بک‌لاگ محصول زنده و پویا است، یعنی دائماً به‌روزرسانی و اولویت‌بندی مجدد می‌شه. دلیلش هم اینه که با شناخت بهتر از محصول یا تغییرات بازار، ممکنه بعضی از آیتم‌ها دیگه مهم نباشن یا مشکلات به روش‌های دیگه حل بشن.
در یک جمله: بک‌لاگ محصول، لیست “باید انجام بشه”های تیمه، ولی اولویت‌هاش بسته به شرایط تغییر میکنه.
بک‌لاگ اسپرینت (Sprint Backlog): لیست کارهای اسپرینت جاری
بک‌لاگ اسپرینت شامل کارهایی هست که تیم توسعه تصمیم می‌گیره توی اسپرینت فعلی روشون کار کنه. قبل از هر اسپرینت، توی جلسه‌ی برنامه‌ریزی اسپرینت (Sprint Planning)، تیم از بین آیتم‌های بک‌لاگ محصول، اونایی رو انتخاب میکنه که قراره توی این چرخه‌ی کاری روشون کار بشه.
☑️ شامل آیتم‌های منتخب از بک‌لاگ محصول
☑️ ممکنه در طول اسپرینت کمی تغییر کنه، اما هدف اصلی باید ثابت بمونه
☑️ نباید هدف اصلی اسپرینت قربانی تغییرات لحظه‌ای بشه
در یک جمله: بک‌لاگ اسپرینت لیست کارهایی هست که تیم در یک اسپرینت متعهد به انجامشون شده.
اینکرمنت یا هدف اسپرینت (Increment / Sprint Goal): خروجی ملموس اسپرینت
اینکرمنت یعنی نتیجه‌ی قابل استفاده‌ای که از یه اسپرینت به دست میاد. توی شرکت Atlassian، معمولاً تیم‌ها توی دموی پایان اسپرینت این خروجی رو به بقیه نشون می‌دن.
ممکنه توی تیم‌های مختلف، تعریف متفاوتی از “انجام شده” (Definition of Done) داشته باشیم:
✅ برای بعضی تیم‌ها، “انجام شده” یعنی فیچر جدیدی که به مشتری ارائه شده (Release)
✅ برای بعضی تیم‌های دیگه، ممکنه بخشی از یه نسخه‌ی بزرگ‌تر باشه که قراره در آینده منتشر بشه
به‌عنوان مثال:
💡 اگه روی یه محصول SaaS (نرم‌افزار ابری) کار می‌کنید، شاید هر اسپرینت یه نسخه جدید منتشر کنید.
💡 ولی اگه محصول شما یه نرم‌افزار سروریه که فقط هر سه ماه یک‌بار منتشر می‌شه، ممکنه “انجام شده” به معنی تکمیل یه بخش از نسخه‌ی بعدی باشه.
🔹 هرچقدر فاصله‌ی انتشارها بیشتر باشه، احتمال اینکه محصول از نیازهای بازار عقب بمونه، بیشتر می‌شه.
در یک جمله: اینکرمنت، همون خروجی ملموس اسپرینته که بستگی به تعریف “انجام شده” توی تیم داره.
اسکرام باید انعطاف‌پذیر بمونه!
🔸 نکته‌ی مهم: همون‌طور که توی توسعه‌ی محصول چابک هستید، باید توی اجرای خود اسکرام هم منعطف باشید.
به جای اینکه یه تعریف ثابت برای همه‌چی در نظر بگیرید، بهتره هر چند وقت یه بار روش کار تیم رو بررسی کنید و در صورت نیاز، تغییرش بدید.
✔️ ببینید آیا تعریفی که برای “انجام شده” دارید، باعث فشار اضافی روی تیم شده یا نه؟
✔️ بررسی کنید آیا روشی که برای مدیریت بک‌لاگ محصول دارید، نیاز به بهینه‌سازی داره؟
مراسم‌های اسکرام: جلسات ضروری یا وقت‌گیر؟
توی چارچوب اسکرام، چندین مراسم و جلسه‌ی منظم وجود داره که تیم‌ها برای بهبود روند کارشون انجام می‌دن. ولی همه‌ی تیم‌ها این جلسات رو یه جور نمی‌بینن!
💬 بعضی تیم‌ها می‌گن این جلسات زیادی وقت‌گیرن و حوصله‌سربر هستن.
💡 بعضی دیگه معتقدن که این جلسات برای هماهنگی و شفافیت تیم ضروریه.
🔹 پیشنهاد ما: برای دو اسپرینت، همه‌ی این جلسات رو انجام بدید و بعدش بررسی کنید که کدومش به دردتون می‌خوره و کدومش نه. توی جلسه‌ی رتروسپکتیو (Retrospective) ببینید آیا نیازه که تغییری ایجاد کنید یا نه.
🔑 نکته‌ی کلیدی: اسکرام یه ابزار کمکیه، نه یه چارچوب خشک! اگه حس کردید بعضی بخش‌هاش جواب نمی‌ده، می‌تونید تنظیمش کنید تا برای تیم شما بهتر کار کنه. 🚀
مراسم‌های اسکرام: جلسات کلیدی تیم چابک 🚀
در اسکرام، چندین جلسه‌ی مهم (یا همون مراسم‌های اسکرام) برگزار می‌شه تا تیم همیشه در مسیر درستی قرار داشته باشه، مشکلات رو حل کنه و کارها رو بهینه‌تر پیش ببره. بیایید با هم این جلسات رو مرور کنیم!
۱. مدیریت و به‌روزرسانی بک‌لاگ (Backlog Grooming / Refinement) 📝
📌 چه کاری انجام می‌شه؟
مالک محصول (Product Owner) لیست بک‌لاگ محصول رو به‌روز میکنه، آیتم‌های غیرضروری رو حذف میکنه، اولویت‌ها رو تنظیم میکنه و با تیم توسعه هماهنگ می‌شه.
📌 چرا مهمه؟
این جلسه کمک میکنه که بک‌لاگ همیشه مرتب و آماده‌ی کار باشه. بدون این جلسه، ممکنه تیم توی جلسه‌ی برنامه‌ریزی اسپرینت (Sprint Planning) با لیستی شلخته و نامرتب روبه‌رو بشه!
۲. برنامه‌ریزی اسپرینت (Sprint Planning) 🏗️
📌 چه کاری انجام می‌شه؟
قبل از شروع هر اسپرینت، تیم تصمیم می‌گیره که چه کارهایی رو انجام بده. این جلسه معمولاً توسط اسکرام مستر هدایت می‌شه و همه‌ی اعضای تیم توش مشارکت دارن.
📌 چرا مهمه؟
✔️ تیم یه هدف مشخص برای اسپرینت تعیین میکنه
✔️ آیتم‌های مشخصی از بک‌لاگ محصول به بک‌لاگ اسپرینت اضافه می‌شه
✔️ همه‌ی اعضای تیم روی کارهای انتخاب‌شده توافق دارن و متعهد می‌شن
📌 نکته:
در پایان این جلسه، همه‌ی اعضای تیم باید کاملاً بدونن چه چیزی باید تحویل داده بشه و چطور انجامش بدن.
۳. اسپرینت: دوره‌ی اجرایی کار (Sprint) ⏳
📌 چی هست؟
دوره‌ای از زمان که تیم توسعه روی کارهای انتخاب‌شده تمرکز میکنه و تلاش میکنه یه اینکرمنت ارزشمند تحویل بده.
📌 مدت زمان اسپرینت چقدره؟
✔️ معمولاً ۲ هفته‌ای (اما بعضی تیم‌ها اسپرینت‌های ۱ هفته‌ای یا ۱ ماهه هم دارن)
✔️ هرچقدر کار پیچیده‌تر باشه، بهتره اسپرینت کوتاه‌تر باشه تا بازخورد سریع‌تری دریافت بشه
📌 آیا در طول اسپرینت می‌شه تغییرات داد؟
✅ هدف اسپرینت تغییر نمی‌کنه، ولی محدوده‌ی کار می‌تونه با توافق تیم و مالک محصول کمی تغییر کنه.
۴. جلسه‌ی استندآپ روزانه (Daily Scrum / Stand-up) 📢
📌 چی هست؟
یه جلسه‌ی سریع و روزانه که تیم در همون زمان و مکان مشخصی برگزارش میکنه تا همه از وضعیت کارها مطلع بشن.
📌 چرا مهمه؟
✔️ تیم رو در یک راستا با هدف اسپرینت نگه می‌داره
✔️ مشکلات یا موانع کار سریعاً شناسایی می‌شن
✔️ اعضای تیم می‌تونن به همدیگه کمک کنن
📌 چطور اجراش کنیم؟
هر عضو تیم به سه سؤال کلیدی جواب می‌ده:
1️⃣ دیروز چی کار کردم؟
2️⃣ امروز قراره چی کار کنم؟
3️⃣ آیا مشکلی دارم که جلوی کارم رو گرفته؟
📌 نکته:
اگه این جلسه تبدیل به خواندن لیست وظایف روزانه شد، یه جای کار می‌لنگه! می‌تونید روش اجرای جلسه رو تغییر بدید تا فقط روی موانع و هماهنگی تیم تمرکز داشته باشه.
۵. بازبینی اسپرینت (Sprint Review) 🎬
📌 چی هست؟
بعد از هر اسپرینت، تیم یه جلسه‌ی بازبینی برگزار میکنه تا خروجی کارش رو نشون بده و بازخورد بگیره. این جلسه معمولاً شامل یک دمو از ویژگی‌های جدید محصول هست.
📌 چرا مهمه؟
✔️ تیم نشون می‌ده که در طول اسپرینت چی ساخته و چه مشکلاتی رو حل کرده
✔️ سهام‌داران (Stakeholders) و بقیه‌ی اعضای تیم می‌تونن بازخورد بدن
✔️ مالک محصول تصمیم می‌گیره آیا اینکرمنت باید منتشر بشه یا نه
📌 نکته:
🔹 برای اسپرینت‌های یک‌ماهه، بهتره بازبینی ماکسیمم ۴ ساعت طول بکشه تا موثر بمونه!
۶. رتروسپکتیو اسپرینت (Sprint Retrospective) 🔄
📌 چی هست؟
آخرین جلسه‌ی هر اسپرینت که تیم توش به خودش نگاه میکنه و بررسی میکنه چه چیزهایی خوب بوده و چه چیزهایی نیاز به بهبود داره.
📌 چرا مهمه؟
✔️ باعث پیشرفت تیم در طول زمان می‌شه
✔️ تیم می‌تونه اشتباهات گذشته رو اصلاح کنه و بهتر عمل کنه
✔️ این جلسه روی یادگیری تمرکز داره، نه مقصر پیدا کردن!
📌 سؤالات کلیدی:
✅ چه چیزی خوب پیش رفت؟
✅ چه چیزی می‌تونست بهتر باشه؟
✅ چه تغییری رو می‌خوایم برای اسپرینت بعدی اعمال کنیم؟
📌 نکته:
اینجا نباید فقط غر بزنید! هدف اینه که یه برنامه‌ی اجرایی برای بهبود داشته باشید.
نکته‌ی طلایی: اسکرام برای تیمه، نه تیم برای اسکرام!
لازم نیست همه‌ی این مراسم‌ها رو دقیقاً مثل کتاب اجرا کنید. هدف اسکرام اینه که تیم بهتر کار کنه، نه این که توی جلسات گیر کنه!
✔️ دو اسپرینت همه‌ی جلسات رو انجام بدید و بعد توی رتروسپکتیو بررسی کنید که کدوم جلسات مفید بودن و کدوم باید تغییر کنن.
✔️ استفاده از اسکرام رو با نیازهای تیمتون تنظیم کنید، نه برعکس!
🚀 اگر یه جلسه باعث پیشرفت تیم نمی‌شه، تغییرش بدید!
ارزش‌های اسکرام: پنج اصل اساسی برای موفقیت تیم‌های چابک 🚀
در سال ۲۰۱۶، پنج ارزش اصلی اسکرام به Scrum Guide اضافه شد. این ارزش‌ها مثل یه قطب‌نما عمل می‌کنن و به تیم کمک می‌کنن تا کارهاشون رو به بهترین شکل انجام بدن. این پنج اصل شامل موارد زیره:
۱. تعهد (Commitment) 💪
✅ تیم اسکرام کوچیک و چابکه، پس هر عضو نقش مهمی در موفقیت تیم داره.
✅ اعضای تیم باید واقع‌بینانه به انجام وظایفشون متعهد بشن و از بیش‌ازحد متعهد شدن (Overcommitment) پرهیز کنن.
✅ ارتباط مداوم درباره‌ی وضعیت کارها، به‌خصوص در جلسات استندآپ روزانه، ضروریه.
💡 هدف: قولی که می‌دید، قولی باشه که می‌تونید انجامش بدید!
۲. شجاعت (Courage) 🦸
✅ تیم اسکرام باید شهامت این رو داشته باشه که وضعیت موجود رو به چالش بکشه و موانعی که جلوی موفقیتشون رو می‌گیره، مطرح کنه.
✅ اعضای تیم باید احساس امنیت کنن تا ایده‌های جدید رو امتحان کنن و بدون ترس درباره‌ی مشکلات، تأخیرها یا موانع صحبت کنن.
💡 هدف: شفافیت و صداقت بدون ترس، رمز پیشرفت تیم‌های اسکرامه!
۳. تمرکز (Focus) 🎯
✅ هسته‌ی اصلی اسکرام اسپرینت‌ها هستن که بازه‌های زمانی مشخصی برای تمرکز روی یک سری کار دارن.
✅ تیم باید تمام توجهش رو روی هدف اسپرینت و کارهایی که براش انتخاب شده، بذاره.
💡 هدف: با تمرکز روی اولویت‌های اصلی، تیم می‌تونه خروجی ارزشمندتری ارائه بده!
۴. شفافیت (Openness) 🏆
✅ استندآپ روزانه (Daily Scrum) فرصتی عالی برای به‌اشتراک‌گذاری وضعیت کارها و موانع احتمالیه.
✅ تیم اسکرام باید همیشه درباره‌ی پیشرفت، مشکلات و چالش‌ها شفاف باشه و از کار کردن توی سیلوهای جداگانه پرهیز کنه.
💡 هدف: هر چی شفاف‌تر، تیم قوی‌تر!
۵. احترام (Respect) 🤝
✅ اعضای تیم باید به همدیگه، اسکرام مستر، مالک محصول، و ذینفعان احترام بذارن.
✅ موفقیت تیم در گروی کار تیمی و همکاری متقابله.
💡 هدف: ما کنار هم کار می‌کنیم، نه مقابل هم!
اسکرام، کانبان و اجایل: فرقشون چیه؟
🔹 خیلی وقت‌ها اسکرام و اجایل رو به جای هم استفاده می‌کنن، اما در واقع اسکرام فقط یکی از چارچوب‌های اجایله. یه جایگزین محبوب برای اسکرام، کانبان (Kanban) هست.
📌 تفاوت‌های کلیدی بین اسکرام و کانبان:
| ویژگی | اسکرام | کانبان |
|---|---|---|
| ساختار | منظم و دارای قوانین مشخص | منعطف‌تر و کمتر محدودکننده |
| چرخه‌ی کاری | اسپرینت‌های ثابت (معمولاً ۱ تا ۴ هفته) | محدودیت کار در جریان (WIP Limit) |
| نحوه‌ی برنامه‌ریزی | قبل از شروع هر اسپرینت مشخص می‌شه | وظایف به‌صورت جریان مداوم وارد سیستم می‌شن |
| جلسات | شامل برنامه‌ریزی اسپرینت، استندآپ روزانه، بازبینی و رتروسپکتیو | جلسات کمتر، اما نیاز به بهبود مستمر |
| میزان تطبیق‌پذیری | نیازمند تغییرات بزرگ در فرهنگ تیم | راحت‌تر قابل تطبیقه |
💡 بعضی تیم‌ها ترکیبی از این دو روش رو استفاده می‌کنن که بهش “اسکرام‌بان” (Scrumban) یا “کان‌پلن” (Kanplan) می‌گن، یعنی ترکیب کانبان با بک‌لاگ!
شروع کار با اسکرام: ساده ولی چالش‌برانگیز
💡 چارچوب اسکرام در عین سادگی، نیاز به تغییر در طرز فکر تیم‌ها داره.
✔️ قوانین، وظایف، و جلساتش واضح و مشخصه
✔️ از ابهام در فرآیند توسعه جلوگیری میکنه
✔️ تیم رو به انتشارهای سریع و بازخورد مداوم تشویق میکنه
✔️ به‌خصوص برای پروژه‌های پیچیده و دشوار، عالیه
اما…
🚨 برای تیم‌هایی که عادت به روش‌های سنتی مثل مدل آبشاری (Waterfall) دارن، ممکنه پذیرشش سخت باشه!
🚨 جلسات روزانه، کار کردن در اسپرینت‌های کوتاه، و داشتن یه اسکرام مستر، یه تغییر فرهنگی بزرگه!
📌 نکته‌ی پایانی:
🔹 یادگیری اسکرام یه مسیر زمان‌بره، اما ارزشش رو داره!
🔹 مزایای بلندمدتش مثل افزایش شفافیت، بهبود بهره‌وری، و رضایت بیشتر تیم، خیلی بیشتر از چالش‌های اولیه‌شه.
🔹 موفقیت اسکرام نه فقط در اجرا، بلکه در طرز فکر تیمه!
🚀 پس، آیا آماده‌اید که تیمتون رو چابک‌تر کنید؟ 😃