راهنمایی خودمونی برای جلسه‌های روزانه‌ی اسکرام
استندآپ میتینگ یکی از پایه‌های اصلی توی دنیای توسعه‌ی چابکه (Agile)، ولی خب خیلی وقتا هم درست فهمیده نمی‌شه. بیایم رک باشیم: فقط چون تیمت هر روز یه استندآپ برگزار میکنه، دلیل نمی‌شه Agile شده باشین!
این جلسات قرار نیست جای برنامه‌ریزی رو بگیرن اون کارِ Sprint Planning هست. قرار هم نیست تایمی باشه برای پُز دادن یا اینکه بگیم “ببین چقدر کار کردم!” و از همه مهم‌تر، اگه به مشکل خوردی منتظر جلسه‌ی فردا نمونی؛ هر وقت گیر کردی، کمک بخواه!
توی این مطلب، قراره در مورد اینکه چطوری جلوی موانع رو بگیریم حرف بزنیم، یه سری ترفند و تجربه هم از خودمون توی Planooo باهات درمیون بذاریم که کمک کنه استندآپ‌هات (و در کل برنامه‌ی Agileات) روونه و مفیدتر بشه.
اصلاً استندآپ چیه؟
استندآپ، یه جلسه‌ی کوتاه روزانه‌ست که هدفش اینه ببینیم کی داره چی کار میکنه و اگه مانعی سر راهشه، اون رو زودتر شناسایی کنیم. اسمش هم از این اومده که معمولاً ایستاده برگزار می‌شه تا کسی وسوسه نشه زیاد حرف بزنه و همه سریع به اصل مطلب برسن.
توی تیم‌های نرم‌افزاری، استندآپ شبیه اون هادل (huddle) معروف تیم‌های ورزشی مثل فوتبال آمریکایی یا راگبیه قبل از هر حرکت، تیم یه دور هم جمع می‌شه که هماهنگ شن. این کار باعث می‌شه همه در جریان باشن، هم‌راستا بمونن و از فضای کلی بازی (یا پروژه) عقب نیفتن.
برای همینم هست که بهش می‌گن Daily Scrum.
قالب ساده‌ی یه استندآپ
حالا چجوری استندآپ برگزار کنیم؟
معمولاً هسته‌ی اصلی تیم یعنی Product Owner، Developerها و Scrum Master توش شرکت می‌کنن. استایل هر تیم ممکنه یه کم فرق کنه، ولی ما تو Planooo با سه تا سوال ساده پیش می‌ریم:
- دیروز روی چی کار کردم؟
- امروز قراره چی کار کنم؟
- چی باعث شده کارم گیر کنه یا کند بشه؟
این سوالا کمک می‌کنن هم بفهمیم کی داره چیکار میکنه، هم اگه مشکلی هست زودتر پیداش کنیم. مهم‌تر از همه، وقتی همه از روند کاراشون می‌گن، تیم حس یه‌دلی و همبستگی پیدا میکنه. این اشتراک‌گذاری روزانه یه جور انرژی مثبت می‌سازه توی تیم، چون حس می‌کنی همه دارن با هم یه هدف رو جلو می‌برن.
یه نکته‌ی خیلی مهم: آماده بیا!
اگه قراره توی استندآپ چیزی بگی، بهتره قبلش بدونی چی قراره بگی! اینطوری جلسه زودتر و پرانرژی‌تر پیش می‌ره. ما توی پلنو از Planooo برای مدیریت کارا استفاده می‌کنیم و یه ترفند خوب اینه که قبل از جلسه، دوتا فیلتر بزنی:
یکی “Only My Issues” که فقط تسک‌های خودتو نشون بده،
و یکی دیگه “Recently Updated” که نشون بده چی اخیراً تغییر کرده.
ترکیب این دوتا، یه نمای سریع از کارای مربوط به تو توی ۲۴ ساعت گذشته می‌ده که دقیقاً همون چیزیه که توی استندآپ به دردت می‌خوره.
استندآپ توی Planooo چطوریه؟
هیچ‌کدوم از تیم‌های ما استندآپ‌شون مثل اون یکی نیست. واقعاً!
هر تیم یه استایل مخصوص خودش داره که کمک میکنه همه درگیر بمونن و حس کنن واقعاً بخشی از تیم‌ان.
بیا یه نگاه بندازیم به اینکه یه استندآپ خوب چه ویژگی‌هایی داره و چند تا مثال واقعی هم با هم ببینیم.
⏰ تایم جلسه مهمه
توی تیم‌هایی که هم‌محل هستن، بیشتر استندآپ‌هامون بین ۹ تا ۱۰ صبح برگزار می‌شه. اینطوری همه فرصت دارن یه کم خودشونو جمع‌وجور کنن و بعد وارد جلسه شن.
حالا اگه تیمتون پخش‌شده‌ست مثلاً یکی توی سان‌فرانسیسکو باشه و یکی توی سیدنی ساعت باید یه جوری تنظیم بشه که واسه همه قابل‌قبول باشه. تیم Planooo Service Management ما دقیقاً همین‌طوریه و ساعت ۳:۳۰ عصر به‌وقت SF استندآپ دارن. شاید ساعت غیرمعمولی به نظر برسه، ولی برای تیم‌های جهانی جواب می‌ده.
⚡ جلسه باید سرراست و جمع‌وجور باشه
خیلی از تیمای ما استندآپ رو تایم می‌کنن، نه با کرنومتر رسمی، ولی همین‌قدر که یه نفر مسئول باشه که وقتو نگه داره، بسه.
نقش تایم‌گیر رو بین بچه‌ها بچرخون که حس مسئولیت بین همه پخش شه.
حداکثر ۱۵ دقیقه وقت بذار. تیم کوچیک‌تری دارین؟ خب چرا ۱۰ دقیقه نه؟ حتی کمتر.
🏐 توپ بازی کنین! (جدی می‌گم 😄)
توی تیم Jira، یه توپ ساحلی می‌ندازن بین هم‌تیمی‌ها تا همه توی استندآپ درگیر بمونن. یه قانون هم دارن: توپو نمی‌تونی بندازی به کسی که کنارته یا کسی که قبلاً حرف زده. اینطوری دیگه کسی نمی‌تونه تو استندآپ زوم‌اوت کنه و بره تو فکر!
🔍 استندآپ هم قابل بهبود دادنه
خیلی از تیمای ما هر روز استندآپ دارن، بعضیاشون هم هفته‌ای سه بار. ولی نکته‌ی مهم اینه که توی Retrospective در مورد خود استندآپ هم حرف می‌زنیم.
آیا داره برامون ارزش می‌سازه؟ اگه نه، چرا؟ چی می‌تونیم تغییر بدیم؟
یادت نره، استندآپ هم باید چابک بمونه، نه یه چیز خشک و تکراری.
🎶 یه ترفند بانمک دیگه:
بعضی از تیمای Atlassian از Crontab استفاده می‌کنن تا دقیقاً ۱۵ ثانیه قبل از استندآپ موسیقی از Pandora پخش شه! اینطوری همه خبردار می‌شن که وقت جلسه‌ست و می‌تونن با انرژی وارد شن.
در کنارش، از Jira Wallboard استفاده می‌کنن تا تسک‌هایی که بلاک شدن رو برجسته نشون بده تمرکز همون لحظه‌ی تیم باید روی اون‌ها باشه.
استندآپ توی تیمای پخش‌شده (remote)
ما تو Atlassian آدمایی از کل دنیا داریم چه تو یکی از ۱۲ دفترمون، چه به صورت کاملاً ریموت.
برای همین، استندآپ واسه ما یه راه مهمه برای وصل نگه‌داشتن بچه‌ها، فارغ از اینکه کجای دنیا هستن.
یه قاعده‌ی ساده داریم:
اگه حتی یه نفر تو تیم ریموته، همه‌تون باید مثل ریموت‌ها رفتار کنین.
یعنی چی؟ یعنی همه با لپ‌تاپ خودشون و توی یه ویدیوکال جدا بشین تو جلسه. اینطوری هیچ‌کس حس نمی‌کنه بیرون ماجراست. همه صدا و تصویر یکسان دارن، همزمان هم تو فضا هستن.
تصور کن یه تیم ۸ نفره داری. ۵ نفر نشستن توی اتاق کنفرانس، ۳ نفر از راه دور وصل شدن. نتیجه؟
اون ۳ نفر احتمالاً نمی‌فهمن بقیه تو اتاق چی می‌گن، کی دارن با اشاره به هم می‌فهمونن کی حرف بزنه، یا اصلاً کی می‌خواد حرف بزنه!
ولی اگه هر ۸ نفر جدا پشت لپ‌تاپشون باشن، همه چیز منصفانه و واضح‌ـه.
چند تا نکته‌ی طلایی برای استندآپ از راه دور (ریموت)
وقتی تیم از راه دوره، باید یه کم خلاق‌تر باشیم تا همچنان حس تیم بودن رو از دست ندیم. اینجا چند تا راهکار کاربردی داریم که کلی به درد تیم‌های ریموت می‌خوره:
👀 همه رو ببین؟ نه فقط اون که حرف می‌زنه
توی Trello، تیم‌ها از نمای “Brady Bunch” استفاده می‌کنن (یعنی همه‌ی آدم‌ها با هم تو یه گرید دیده می‌شن، مثل اون سریال قدیمی).
اینطوری فقط به حرف‌های یه نفر گوش نمی‌دی، بلکه می‌تونی واکنش بقیه رو هم ببینی. Zoom این قابلیت رو داره، و خیلی از پلتفرم‌های دیگه هم همین‌طور.
🧩 اسکرام بوردتونو بیارین وسط
اینکه همه دور بورد تیم جمع بشن (ولو مجازی) باعث می‌شه هیچ‌کس از روند پروژه جا نمونه.
وقتی هر کسی می‌گه روی چی داره کار میکنه یا کجا گیر کرده، دیدن همزمان اون تسک توی بورد باعث می‌شه تصویر واضح‌تری از کل پروژه داشته باشیم.
به قول معروف، حرف با تصویر خیلی بهتر می‌چسبه!
🌍 استندآپ Async هم جواب می‌ده
اگه تیمت توی مناطق زمانی مختلفه و ساعت کاری‌تون با هم نمی‌خوره، هیچ اشکالی نداره بیاین Async استندآپ برگزار کنین.
می‌تونین توی Slack یه کانال مخصوص بزنین، یا کامنت بذارین روی تسک‌های Jira. هر کی هر وقت اومد آنلاین، آپدیت بده.
مهم اینه که ارتباط قطع نشه.
یه نکته‌ی خوشمزه‌تر؟
یه کم شوخی، ایموجی، یا لحن دوستانه هم اضافه کنین. مثلاً یه استندآپ می‌تونه با یه چیز ساده شروع شه:
👋 “صبح بخیر! امروز می‌خوام اون باگ لعنتی رو بکشم! دیروز تا نصفه‌ش پیش رفتم، فقط مونده اون شرط مرموز توی تابع X. کسی تجربه‌ای داره؟”
اینطوری ارتباط هم صمیمیه، هم مؤثر.
